სამოდელო გაკვეთილი ფიზიკაში

თემა	მექანიკური ტალღები. განივი და გრძივი ტალღები. დრო: 45წთ
მასწავლებლის სახელი გვარი	ვენერა აბუსელიძე
სწავლების საფეხური / კლასი	XIა კლასში სიით ირიცხება 27 მოსწავლე .
მოსწავლეთა პროფილი განსაკუთრებული სწავლების საჭიროების მქონე მოსწავლეთა რაოდენობა. გაკვეთილის ტიპი	0 ~ინტეგრირებული გაკვეთილი
სასწავლო მიზანი	·        კედელზე მიმაგრებული ზონრის მოძრაობაზე და შეკუმშულ ან გაჭიმულ ზამბარაზე დაკვირვებით მოსწავლემ შეძლოს მექანიკური ტალღების დახასიათება, ერთმანეთისაგან განასხვაოს განივი და გრძივი ტალღები.  გრაფიკების გამოყენებით, გაიაზროს ტალღის სიგრძის ცნება.   დაკვირვების, აღწერის, ანალიზის, შედარების  უნარ-ჩვევების განვითარება.
მოსალოდნელი შედეგი; ინდიკატორი	ფიზ.   XI.5. მოსწავლეს შეუძლია  მექანიკური რხევებისა და ტალღების დახასიათება.   ..ახასიათებს განივი და გრძივი ტალღების გავრცელებას.   .აანალიზებს და ამყარებს კავშირს ცვლად და მუდმივ სიდიდეებს შორის. კვლ.XI.2.მოსწავლეს შეუძლია კვლევითი პროცედურების განხორციელება. იყენებს შესაბამის რესურსებს და ატარებს დაგეგმილ ცდას უსაფთხოების წესების დაცვით. მათ.IX.3. მოსწავლეს შეუძლია SIN და COS ფუნქციების  აღწერა გრაფიკების მიხედვით გეო.საბ.(1,2,3,4,9,12)მოსწავლეს შეუძლია კავკასიის მაგალითზე ბუნებრივი მოვლენების გაანალიზება
მოსწავლეთა წინარე ცოდნა, ტრანსფერი მათემატიკასა და გეოგრაფიასთან , უნარ-ჩვევები:	სიჩქარის ფორმულა თანაბარი მოძრაობის დროს.  მათემატიკა-სინუსის და კოსინუსის გრაფიკები და მათი პერიოდები.   გეოგრაფია-დედამიწის ქანების აგებულება.
სასწავლო მასალა და რესურსები: გაკვეთილის მსვლელობა / საკლასო მენეჯმენტი	კედელზე მიმაგრებული ძაფი, ზამბარა, გრძივი ტალღების სადემონსტრაციო ხელსაწყო ტალღური აბაზანა, ტივტივა.,ფლომასტერები,ფლიპჩარტები ,ფერადი და წებოვანი   ქაღალდები, შპატელის ჩხირები. კომპიუტერი.პროექტორი, ინტერნეტი. აქტივობა N1.                                    საშინაო დავალება , საშინაო  ცდის ანალიზი.  12 წუთი;  ჯგუფური. აქტივობის მიზანი:   მოსწავლეებმა მათ მიერ დამზადებული ტალღების სადემონსტრაციო ხელსაწყოთი --ზონარის რხევებისას, ტალღების წარმოქმნის პროცესის რაოდენობრივი აღწერა. აქტივობის აღწერა: ვაკითხებ საშინაო ცდის ოქმს ,სადაც  გვაცნობენ  ჩატარებული კვლევის შედეგებს. ვათვალიერებ მოსწავლეთა ძალებით შექმნილ რესურსებს. თითოეული ჯგუფი ატარებს ცდებს ზონარით, აკვირდებიან ტალღურ აბაზანაში ტივტივას მოძრაობა და გამოაქვთ დასკვნები.დაფაზე აკრავენ პოსტერებს  და აკეთებენ პრეზენტაციას. რესურსი:ტალღური აბაზანა, ზონარი. შეფასება განმავითარებელი-განმსაზღვრელი. აქტივობა N2:  მასწავლებლის მინი-ლექცია-განივი და გრძივი ტალრები. ტალღის თვისებები, ტალღის სიგრძე. 8 წუთი;  აქტივობის მიზანი:  PET- KOLORADO-ს სიმულაციებით ვირტუალური ლაბორატორიიდან,მოსწავლეებს ვიზუალურად ვაჩვენო განივი და გრძივი ტალღები აქტივობის აღწერა: მოსწავლეებს  განვუმარტავ ტალღებს,ვაცნობ განივი და გრძივი ტალღების ცნებას. ახალი ტერმინი- შემომაქვს ტალღის სიგრძე. ჩემს ნათქვამს ვამყარებ ვირტუალური ცდებით.მოსწავლეს ვთხოვ დაფაზე დახაზოს მათემატიკიდან მათთვის ცნობილი სინუსისა და კოსინუსის გრაფიკები. ვახსენებ მოცემული ფუნქციების თვისებებს და ხაზს ვუსვამ მათ ,,პერიოდულობას“. მათი დახმარებით ვატერებ მცირე ექსპერიმენტს, სადაც ნათლად ჩანს ხელის რხევისას როგორ იხაზება ცოსინუსოიდა.  სინუსის და კოსინუსის გრაფიკებზე და ვაჩვენებ ტალღის სიგრძეს და ვაკეტებ განმარტებას. ვწერ ტალღის სიგრძის ფორმულას. შეფასება-განმავითარებელი. აქტივობა N3 : ნახატების, ვიდეოფილმების, ექსპერიმენტების შერჩევა ტალღების თემაზე                                               12 წუთი; მთელი კლასი. აქტივობის მიზანი:   მოსწავლემ გააცნობიეროს მექანიკური ტალღის გავრცელება ნივთიერების გადატანის გარეშე, მოიძიოს მასალა ინტერნეტში და გააკეთოს პრეზენტაცია.   შეძლოს გაკვეთილზე ნასწავლი მასალის სინთეზი.  ვუსვამ სამოქმედო კითხვებს : ტალღებს გადააქვთ ნივთიერება? როგორია ამპლიტუდით დაწყებული რხევები და ბიძგებით დაწყებული რხევები.? რომელი ტალღაა უფრო სწრაფი თქვენი აზრით, განივი თუ გრძივი? აქტივობის აღწერა:  ერთი ჯგუფი მუშაობს ექსპერიმენტზე ზონარით და აკვირდება განივ და გრძივ ტალღებს. მეორე ჯგუფი ინტერნეტში მოიძიებს მასალებს მიწისძვრის შესახებ და გეოგრაფიაში მიღებული ცოდნის გამოყენებით, აკავშირებენ მიწისძვრისას ტალღის გავრცელებას სხვადასხვა ტიპის ქანებში, იკვლევენ ეპიცენტრის განსაზღვრის მეთოდებს. აქვე აკეთებენ დასკვნებს, ბათუმის შემოგარენში მიწისძვრის ნაკლები საშიშროების შესახებ, რადგან ქანების შემადგენლობაში დიდი რაოდენობით წყალია, წყალი კი ახშობს ტალღებს.გამოაქვთ შესაბამისი დასკვნები. შემდეგი ჯგუფი ასრულებს თემატურ ნახატებს. ბოლოს აკეთებენ პრეზენტაციებს. შეფასება- განმავითარებელი-განმსაზღვრელი აქტივობა N4 : მიღებული ცოდნის შეჯამება   6 წთ.  აქტივობის მიზანი: მოსწავლეებმა შეძლონ გაკვეთილზე ნასწავლი მასალის სინთეზი კითხვა პასუხის მეთოდით. 1.ვუსვამ კითხვებს: 2.რა არის ტალღა? 3.რას ეწოდება ტალღის სიგრძე? 4.როგორ აღიწერება ექსპერიმენრი ტალღურ აბაზანაში? 5.როგორია დამოკიდებულება ტალღის სიჩქარესა და სიხშირეს შორის? 6.რაში დაგეხმარათ მათემატიკიდან ფუნქციების პერიოდულობის ცოდანა? რა დასკვნა დადეთ? რა მოიშველიეთ გეოგრაფიიდან, როგორ გამოიყენეთ? რით გამოირჩევა კავკასია სეისმური მდგრადობის მიხედვით? აქტივობის აღწერა : ახალი მასალის ირგვლივ  შეკითხვების დასმითა და შპატელის ჩხირების გამოყენებით მოხდა გამოძახება და პასუხების გაცემა. .კითხვებზე პასუხის გაცემის შემდეგ მოსწავლეები ავსებენ  გასასვლელ ბილეთს: 1.ჩაწერეთ ერთი საკითხი ,რომელმაც დაგაინტერესა, 2. რა არ მოგეწონათ, 3.ჩაწერეთ ერთი საკითხი ,რაც დარჩა ბუნდოვანი. რესურსი: ფერადი წებოვანი ქაღალდები  შეფასება: განმავითერებელ-განმსაზღვრელი. აქტივობა N5 : ინტერნეტ საიტიდან  www.phisics.net და google დან მოძიებული  სურათების გამოყენებით მოსწავლეები ნახულობენ ვიდეოფილმს და ათვალიერებ სურათებს.                                          3 წუთი; მთელი კლასი. აქტივობის მიზანი: ვიზუალურად ნანახი მაგალითით მოსწავლეებმა  ექსპერიმენტის შედეგებზე  დაყრდნობით დამოუკიდებლად ჩამოაყალიბონ მექანიკური ტალღის თვისებები. საშინაო დავალება:   2  წუთი. პარაგრაფი-1.6 გვ23. დავალება- საშინაო ცდა.  რეკომენდაციები საშინაო დავალების შესახებ.
	მოსწავლეთა შეფასება: 3წთ მიმდინარე   განმავითარებელი / მიმდინარე განმსაზღვრელი/ შეფასება და თვითშეფასება: (როგორ გაზომავს მასწავლებელი, გავიდა თუ არა შედეგზე? შეფასების რომელ ტიპსა და მეთოდს გამოიყენებს? რა კრიტერიუმებით მოახდენს შეფასებას?) 1 აქტივობა:საშინაო დავალების შეფასების სქემა        1-4 ქულა        5-6 ქულა          7-8 ქულა         9-10 ქულა დავალება უხარისხოდ აქვთ შესრულებული, უსისტემოდ აქვთ წარმოდგენილი. ექსპერიმენტის ტექსტი ხარვეზებით აქვთ წარმოდგენილი, ცდა არ აქვს ახსნილი. ექსპერიმენტის ჩატარების თანმიმდევრობა უწერიათ, აქვთ ცდის ახსნის მცდელობა. უწერიათ ექსპერიმენტის ჩატარების თანმიმდევრობა და ახსნილი აქვთ ცდა. დანარჩენი აქტივობები:       1-4 ქულა      5-6 ქულა     7-8 ქულა    9-10 ქულა ჩართულობა არ მონაწილეობს აქტივობებში ან მონაწილეობს ძალიან იშვიათად. იშვიათად მონაწილეობს და შეაქვს წვლილი მხოლოდ ზოგიერთ აქტივობაში. აქტიურად მონაწილეობს და შეაქვს წვლილი აქტივობათა უმრავლესობაში. აქტიურად მონაწილეობს და მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვს ყველა აქტივობაში. თანამშრომლობა არ თანამშრომლობს ან თანამშრომლობს ძალიან იშვიათად თანატოლებთან წყვილებში/ჯგუფებში მუშაობს დროს. იშვიათად თანამშრომლობს თანატოლებთან წყვილებში/ჯგუფებში მუშაობის დროს. ხშირად თანამსრომლობს თანატოლებთან წყვილებში/ჯგუფებში მუშაობის დროს. მუდმივად თანამშრომლობს თანატოლებთან წყვილებში/ჯგუფებში მუშაობის დროს. .პრეზენტ                                                 პრეზენტაციის შეფასების სქემა პრობლემის ჩამოყალიბება  მოწოდება სრულყოფილად აყალიბებს პრობლემას და მისი გადაწყვეტის აუცილებლობას 9-10 სწორად აყალიბებს პრობლემას, ნაწილობრივ ასაბუთებს მისი გადაწყვეტის  აუცილებლობას 7-8 ნაწილობრივ სწორად აყალიბებს პრობლემას,  არასრულყოფილად ასაბუთებს მისი გადაწყვეტის აუცილებლობას 5-6 ნაწილობრივ სწორად აყალიბებს პრობლემას, ვერ ასაბუთებს მისი  გადაწყვეტის აუცილებლობას 3-4 ვერ აყალიბებს პრობლემას 1-2 შესაბამისი ტერმინების ფლობა და გამოყენება ფლობს და ზუსტად იყენებს ტერმინებს 9-10 ფლობს და ძირითადად სწორად იყენებს ტერმინებს 7-8 ფლობს ტერმინებს, ზოგჯერ იყენებს არასწორად 5-6 ნაწილობრივ ფლობს ტერმინებს, მაგრამ იყენებს არასწორად 3-4 ვერ ფლობს ტერმინებს 1-2 მონაცემების ორგანიზება წარმოდგენა სრულყოფილად იყენებს მონაცემთა წარმოდგენის ყველა შესაძლო საშუალებას 9-10 მონაცემთა ორგანიზებას და წარმოდგენას ფრაგმენტულად ადგენს სხვადასხვა საშუალებით 7-8 მონაცემებს წარმოადგენს მხოლოდ ერთი საშუალებით(მაგ, ცხრილი) 5-6 მონაცემების ორგანიზებას და წარმოდგენას ახდენს მხოლოდ წინასწარ მომზადებული ჩანაწერის მიხედვით 3-4 ვერ ახდენს მონაცემთა ორგანიზებას და წარმოდგენას 1-2 მიღებული შედეგების ანალიზი სრულყოფილად ასაბუთებს მიღებულ შედეგს და ანალიზის საფუძველზე განაზოგადებს მას 9-10 ასაბუთებს და არასრულად აანალიზებს მიღებულ შედეგს 7-8 ნაწილობრივ ასაბუთებს და არასაკმარისად აანალიზებს მიღებულ შედეგს 5-6 ნაწილობრივ ასაბუთებს, მაგრამ ვერ აანალიზებს მიღებულ შედეგს 3-4 ვერ ასაბუთებს და აანალიზებს მიღებულ შედეგს 1-2